مزایای زیست‌ محیطی استفاده از وکیوم فرمینگ در بسته بندی

وکیوم فرمینگ (Vacuum Forming) یکی از روش‌ های محبوب در صنعت بسته‌ بندی است که با استفاده از مکش خلا، ورق‌ های ترموپلاستیک را به شکل قالب مورد نظر در می‌ آورد. این فناوری به دلیل سرعت بالا، هزینه تولید نسبتاً کم و امکان تولید انبوه، در بسیاری از صنایع بسته‌ بندی مواد غذایی، دارویی، الکترونیکی و مصرفی به کار می‌رود. اما جدای از مزایای اقتصادی و فنی، استفاده از وکیوم فرمینگ برای محیط زیست نیز دارای فواید قابل توجهی است. در این مقاله به بررسی مزایای زیست‌ محیطی استفاده از وکیوم فرمینگ در بسته‌ بندی می‌ پردازیم.

کاهش مصرف مواد اولیه پلاستیکی

بهینه‌ سازی ضخامت ورق

در روش وکیوم فرمینگ، امکان اعمال ورق‌ های پلاستیکی با ضخامت‌های بسیار کم وجود دارد بدون آنکه استحکام و یکپارچگی بسته‌بندی کاهش یابد. این امر منجر به کاهش مصرف مواد اولیه و کاهش پسماند پلاستیکی می‌ شود.

تولید قطعات یک‌ تکه

وکیوم فرمینگ قابلیت تولید قطعات یک‌پارچه و بدون نیاز به چسب‌ کاری یا مونتاژ چند قطعه را دارد. کاهش تعداد قطعات و اجزای پلاستیکی علاوه بر سهولت بازیافت، ضایعات تولید را نیز کاهش می‌ دهد.

قابلیت بازیافت و استفاده مجدد

استفاده از ترموپلاستیک‌ های قابل بازیافت

بیشتر ورق‌ های مورد استفاده در وکیوم فرمینگ از جنس پلی‌ پروپیلن (PP)، پلی‌ استایرن (PS) یا پلی‌ اتیلن (PE) هستند که قابلیت بازیافت مکانیکی دارند. پس از جمع‌ آوری و تفکیک، می‌ توان این ورق‌ ها را مجدداً آسیاب کرده و در تولید مجدد ورق‌ های فرمینگ یا محصولات دیگر به کار برد.

کاهش آلودگی محیط‌ زیست

با توجه به یک‌ تکه بودن قطعات فرمینگ و عدم نیاز به چسب‌ کاری، فرآیند بازیافت ساده‌ تر و کم‌ هزینه‌ تر است. در نتیجه میزان رهاسازی مواد شیمیایی و افزودنی‌ های چسبی در جریان بازیافت کاهش یافته و آلودگی محیط‌ زیست حداقل می‌ گردد.

مصرف انرژی کمتر در تولید

فرآیند ساده و کم‌ مرحله

در مقایسه با روش‌ های تزریق پلاستیک یا اکستروژن قالب‌ گیری، وکیوم فرمینگ دارای مراحل صنعتی کمتری است: گرم کردن ورق، مکش به قالب و برش نهایی. این سادگی فرآیند منجر به مصرف انرژی کمتر و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ ای می‌ شود.

زمان سیکل کوتاه

سرعت بالای تولید در وکیوم فرمینگ باعث کاهش زمان روشن بودن دستگاه‌ ها و در نتیجه کاهش مصرف برق و سوخت در واحد تولید می‌ گردد.

کاهش ضایعات و پسماند

تولید ضایعات خرد و قابل بازیافت

ضایعات حاصل از برش وکیوم فرمینگ معمولاً به صورت قطعات کوچک و یکدست است که به آسانی قابل جمع‌ آوری و بازیافت هستند. این ضایعات می‌ توانند بلافاصله خرد و مجدداً به چرخه تولید برگشت داده شوند.

بهبود مدیریت پسماند

با کاهش حجم و وزن ضایعات پلاستیکی، هزینه‌ های حمل و نقل و دفن مواد زائد کاهش می‌ یابد. همچنین با اجرای سیستم‌ های تفکیک از مبدأ در کارخانه‌ ها، امکان بازیافت بالاتر و کاهش ورود پلاستیک به محل‌ های دفن پسماند فراهم می‌ گردد.

امکان استفاده از مواد تجزیه‌ پذیر زیستی

ورق‌ های PLA و PHB

علاوه بر ترموپلاستیک‌ های معمولی، ورق‌ های وکیوم فرمینگ تولیدشده از پلی‌ لاکتیک اسید (PLA) و پلی‌ هیدروکسی بوتیرات (PHB) نیز در بازار وجود دارند. این مواد از منابع گیاهی مانند نشاسته ذرت یا باکتری‌ ها به دست می‌ آیند و در شرایط صنعتی تجزیه‌ پذیر هستند.

کاهش اثر کربن

استفاده از ورق‌ های زیست‌ تخریب‌ پذیر موجب کاهش انتشار کربن چرخه تولید تا مصرف می‌ شود. این مواد در شرایط کمپوست صنعتی به دی‌ اکسید کربن، آب و بیوماس تبدیل شده و آلودگی طولانی‌ مدت را کاهش می‌ دهند.

کاهش وزن و فضای ذخیره‌ سازی

حمل‌ و نقل بهینه

بسته‌ بندی وکیوم فرمینگ با استفاده از ورق‌ های سبک و کم‌ ضخامت، وزن کلی بسته را کاهش می‌ دهد. کاهش وزن محصولات بسته‌ بندی‌ شده باعث صرفه‌ جویی در مصرف سوخت هنگام حمل‌ و نقل و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ ای می‌ گردد.

انبارش و نگهداری

ورق‌ های وکیوم فرمینگ قبل از فرم‌ دهی فضای کمی اشغال می‌ کنند. کاهش حجم انبارش ورق‌ ها در انبارها و کارخانه‌ ها منجر به بهینه‌ سازی فضای مورد نیاز و کاهش هزینه‌ های زیرساخت می‌ گردد.

سازگاری با طراحی برای بازیافت (Design for Recycling)

سهولت جداسازی

بسته‌ بندی‌ های وکیوم فرمینگ معمولاً فاقد عناصر ترکیبی هستند؛ یعنی اجزای پلاستیکی بدون آمیختگی با چسب یا فلز قابل جداسازی می‌ باشند. این ویژگی طراحی، چرخه بازیافت را تسهیل کرده و کیفیت مواد بازیافتی را حفظ می‌ کند.

امکان استفاده مجدد

در برخی کاربردها، قطعات وکیوم فرمینگ به‌ گونه‌ ای طراحی می‌ شوند که مصرف‌ کننده بتواند پس از استفاده، آنها را به‌ صورت دست‌ اول شسته و مجدداً استفاده کند. این رویکرد کاهش مصرف یک‌ بار مصرف و افزایش طول عمر محصولات را در پی دارد.

جمع بندی مزایای زیست‌ محیطی استفاده از وکیوم فرمینگ در بسته بندی

استفاده از وکیوم فرمینگ در بسته‌ بندی نه تنها از نظر اقتصادی و فنی مزایای زیادی دارد، بلکه از منظر محیط‌ زیستی نیز گزینه‌ ای مناسب به شمار می‌ رود. کاهش مصرف مواد اولیه، کاهش ضایعات و پسماند، قابلیت بازیافت بالا، مصرف انرژی کمتر و امکان استفاده از مواد زیست‌ تخریب‌ پذیر از مهم‌ ترین فواید زیست‌ محیطی این روش است. با تکیه بر اصول تولید پاک و طراحی چرخه‌ محور، می‌ توان صنعت بسته‌ بندی را به سوی پایدارتر شدن هدایت کرد و گامی مؤثر در حفاظت از منابع طبیعی و کاهش آلودگی برداشت.